Jak działa zaczep kulowy w przyczepie samochodowej?
Jak działa zaczep kulowy w przyczepie samochodowej?
Zaczepy służą do sprzęgania samochodu z przyczepą. Zaczep kulowy działa na zasadzie blokady na kuli zaczepu, co umożliwia swobodny ruch w poziomie i pionie bez ryzyka zerwania zaczepu z pojazdem. Zastosowanie tego rodzaju rozwiązania ma szereg zalet. Zapewnia między innymi bezpieczeństwo, stabilność i komfort jazdy oraz pozwala eliminować wszelkie luzy.
Budowa zaczepu kulowego
Zaczepy kulowe wykonane są z materiałów i powłok o podwyższonej wytrzymałości, a zastosowanie nowoczesnej techniki pozwala uzyskać maksimum bezpieczeństwa. Charakteryzują się one estetycznym wykonaniem oraz łatwością obsługi.
Zaczep kulowy posiada:
- obudowę stalową lub aluminiową,
- gniazdo kulowe - otwór obejmujący kulę haka holowniczego pojazdu,
- wskaźnik sprzęgu, nazywany też wskaźnikiem zamknięcia – daje możliwość kontrolowania poprawności sprzęgnięcia zaczepu z hakiem holowniczym,
- blokadę głowicy zaczepu – podwójne zabezpieczenie zapewnia prawidłowe zamocowanie zaczepu na haku holowniczym,
- dźwignię uruchamiającą blokadę zaczepu,
- wskaźnik zużycia – wskazujący, czy zużycie kuli haka pojazdu i elementów zaczepu mieści się w granicy bezpieczeństwa,
- zamek zabezpieczający (opcjonalnie) - zabezpieczający przez nieuprawnionym odpięciem.
Wewnątrz każdego mechanizmu blokującego zaczepu kulowego znajdują się elementy eliminujące luzy. Znacznie poprawiają one komfort jazdy, trwałość zaczepu i pozwalają na bezpieczne holowanie przyczepy samochodem.
Za eliminację luzów podczas jazdy odpowiadać mogą sprężyny dociskowe, śruby regulacyjne lub specjalne stabilizatory, wyposażone w dodatkowe okładziny cierne. Te ostatnie nie tylko zapewniają stabilność, ale również tłumią drgania, w wyniku czego zmniejsza się szybkość zużycia zaczepu kulowego.
Kształt dyszla, a rodzaj zaczepu kulowego. Jaki zaczep kulowy wybrać?
Rozmiary zaczepów kulowych są zunifikowane. Należy pamiętać, że w zależności od kształtu dyszla, do dyspozycji mamy zaczepy na dyszel kwadratowy oraz dyszel typu „V”. Średnica zaczepu musi być odpowiednio dostosowana do wymiarów dyszla przyczepy.
Łączenie zaczepu z hakiem holowniczym pojazdu
Przed połączeniem zaczepu z hakiem należy upewnić się, że uchwyt zaczepu skierowany jest ukośnie w górę. Taka pozycja uchwytu oznacza, że zaczep jest otwarty. Aby połączenie z pojazdem holującym było bezpieczne należy:
- Założyć linkę zabezpieczającą za zaczep haka holowniczego,
- Otwarty zaczep nasadzić na kulę. Poprzez nacisk zaczep zatrzaśnie się samoczynnie do położenia wyjściowego (przy niewystarczającym obciążeniu podpory sprzęg kulowy należy docisnąć w dół ręcznie, aż do zatrzaśnięcia, np. w przyczepach typu tandem),
- Ze względu na bezpieczeństwo dodatkowo docisnąć rączkę 1 do dołu,
- Zamknięcie i zabezpieczenie następuje automatycznie,
- Sprzęg jest prawidłowo zamocowany na kuli, gdy wskaźnik bezpieczeństwa 2 pokazuje zielone pole w obszarze wskaźnika sprzęgu; czerwone pole w obszarze wskaźnika informuje natomiast o zużyciu kuli haka lub/i zaczepu,
- Podłączyć instalację elektryczną przyczepy do instalacji elektrycznej samochodu, wkładając wtyczkę do gniazda haka holowniczego,
- Sprawdzić poprawność działania świateł przyczepy,
- Zabezpieczyć koło podporowe (jeśli przyczepa jest w nie wyposażona).
Jak dbać o zaczep kulowy?
Jak z każdym sprzętem mechanicznym - odpowiednia pielęgnacja i użytkowanie zaczepu kulowego zapewni dłuższe bezawaryjne użytkowanie i wolniejszą eksploatację jego części.
Brak konserwacji, zużycie mechanizmów czy gromadzenie się w nich zanieczyszczeń może spowodować szybszą eksploatację zaczepu, kuli haka holowniczego, ale również zwiększone prawdopodobieństwo awarii i wystąpienia niebezpiecznych sytuacji drogowych.
Kluczem do bezawaryjnej eksploatacji zaczepu kulowego jest regularne usuwanie starego smaru z zaczepu przed każdym użyciem i zastąpienie go nowym. Pozwoli to usunąć wszelkie zanieczyszczenia, które mogły osiąść w zaczepie podczas ostatniego użytkowania. Podobnie jest z prowadnicami - warto regularnie nakładać na nie nowy smar.
Plusy:
- lepsza stabilność i większa przewidywalność, niż w przypadku zaczepów oczkowych czy szczękowych,
- niskie koszty eksploatacji, napraw oraz wymian,
- prosta budowa, której wynikiem jest niska awaryjność,
- niska waga, co przekłada się na niewielkie obciążenie samochodu,
- duża dostępność i uniwersalność - kula o średnicy 50mm jest standardem w większości państw,
- łatwy i szybki montaż zaczepu na kuli,
- kompatybilność - zaczep kulowy pasuje do większości samochodów i lekkich pojazdów użytkowych,
- wszechstronność - stosowany w różnego rodzaju sprzętach -od przyczepy campingowej po lawety.
Minusy:
- ograniczona nośność - standardowe wersje zaczepów kulowych zwykle nie przekraczają nośności do 3500 kg,
- potrzeba regularnej konserwacji, pielęgnacji i kontroli zaczepu,
- mniejszy kąt pracy, niż zaczepy oczkowe czy szczękowe.
